Jeśli chcesz zacząć swoją przygodę z tworzeniem gier wideo, musisz pamiętać o kilku najważniejszych rzeczach. Jedną z nich jest to, aby gra, którą przygotowujesz, była rzeczywiście efektem Twojej pracy i nie była skopiowana z pomysłu innej osoby. Korzystanie z cudzej pracy może bowiem stanowić tzw. plagiat, czyli naruszenie prawa autorskiego przysługującego autorowi. Warto, żeby Twoja kariera nie zaczęła się od kradzieży!
Czym jest plagiat?
Gra wideo, podobnie jak np. piosenka czy grafika (a nawet praca magisterska), stanowi utwór, czyli pewien przedstawiony (utrwalony na jakimś nośniku) wynik twórczości jej autora/autorki. Z taką twórczością wiążą się przywileje wynikające z prawa autorskiego – np. możliwość oznaczenia siebie jako autora gry, możliwość jej sprzedaży lub udzielenia licencji i czerpania z tego tytułu zysków. Plagiat stanowi naruszenie prawa autorskiego, które dotyczy sfery twórczości, a polega na skopiowaniu cudzej pracy i przypisaniu sobie praw do tego dzieła – jest to tak zwana kradzież intelektualna.
Plagiat może przybrać różne postaci:
- Plagiat jawny, który polega na bezpośrednim podpisaniu się pod cudzą pracą (czyli na wskazaniu wprost siebie jako autora cudzego utworu),
- Plagiat ukryty, który polega na wykorzystaniu cudzego utworu jako bazy do własnej pracy, np. poprzez skorzystanie z jej fragmentów i bez wskazania pierwotnego twórcy jako autora, bez wskazania źródła tych fragmentów oraz bez zgody twórcy.
Plagiat a inspiracja
Czy zainspirowanie się czyimś pomysłem będzie stanowić plagiat? Zasadniczo nie. Standardowo sam pomysł na grę czy zasady gry nie podlegają ochronie prawa autorskiego. Ochronie podlega natomiast to, co w wyniku tego pomysłu i ustalonych zasad zostanie stworzone.
Warto zapamiętać, że ochroną jest objęta każda twórczość powstała w toku pracy nad grą – nie wolno więc kopiować nie tylko wersji finalnej gry, ale też jej wersji testowych czy nawet jej fragmentów, które powstały na etapie projektowania gry, ale ostatecznie nie zostały w niej umieszczone. Gra wideo obejmuje wszystko, co się na nią składa: szata graficzna, postacie, fabułę gry, dźwięki i muzykę, która grze towarzyszy. Skopiowanie któregokolwiek z tych fragmentów może najprawdopodobniej prowadzić do wykorzystania cudzej własności, czyli właśnie plagiat.
Przykładowo, jeśli stworzysz grę wideo, a wykorzystasz w niej muzykę artysty bez jego wiedzy, zgody i bez wskazania autorstwa tej muzyki (albo co gorsza – ze wskazaniem siebie), takie działanie może stanowić plagiat, podobnie jak np. wykorzystanie tej samej postaci (imię, wygląd, sposób zachowania i poruszania się), która pojawiła się już w innej grze.
Jeśli jednak oprzesz się o samą koncepcję (zasady) już istniejącej gry, to z reguły będzie to stanowić wykorzystanie typowych dla gry jej elementów. Sama mechanika gry może przecież przybrać różne i różniące się od siebie warianty. Czasem pewne elementy są nawet standardowe dla gry danego rodzaju i nie da się ich niczym zastąpić. Diabeł tkwi tu więc w szczegółach, które zależą od Ciebie.
A co z adaptacją książki albo filmu?
Oparcie się o inny utwór może stanowić tzw. opracowanie albo inspirację, zależnie od tego, jak dużo wzorców zaczerpnie się z pierwowzoru. Jeśli jednak Twoim celem jest adaptacja książki, filmu lub innego dzieła do gry wideo, to tu również musisz pamiętać o prawach przysługujących autorowi dzieła pierwotnego. Adaptacja stanowi opracowanie i jest wprawdzie osobnym dziełem, ale możliwość korzystania z niego zależy już od zezwolenia twórcy dzieła, o które się oparliśmy. Wygląda to więc inaczej niż w przypadku samej inspiracji, gdzie nie jest potrzebna jakakolwiek zgoda.
W przypadku adaptacji można stworzyć grę w oparciu o inny utwór, ale jeśli chcemy z nim zrobić coś więcej niż tylko trzymać na dysku swojego komputera (np. czerpać z niego korzyści czy nawet udostępnić bezpłatnie), to najlepiej wcześniej uzgodnić z twórcą pierwowzoru warunki, na jakich możemy korzystać z jego dzieła i czy wyraża on na to zgodę. Trzeba też pamiętać, że adaptacja musi wskazywać, kto był twórcą tego pierwowzoru i jaki był tytuł książki czy filmu.